"Quick Fixes" - czyli tzw. "szybkie naprawy" podatku VAT w transakcjach unijnych

04 września 2019

Udostępnij

24 czerwca 2019 r. na stronach Rządowego Centrum Legislacji (RCL) Ministerstwo Finansów opublikowało projekt ustawy wprowadzającej do polskiej ustawy o VAT zmiany w zakresie rozliczania niektórych transakcji handlowych dokonywanych na obszarze Państw Członkowskich Unii Europejskiej (UE). Jednym z celów wprowadzenia  tzw. „szybkich napraw” jest uporządkowanie i uproszczenie zasad rozliczeń w podatku VAT w transakcjach międzynarodowych. Omawiane zmiany będą dotyczyły m.in. następujących obszarów:

• ujednolicenie zasad dotyczących magazynów typu call off stock;
• uznanie posiadania ważnego numeru VAT jako przesłanki materialnej stosowania stawki 0% dla transakcji wewnątrzwspólnotowych;
• wprowadzenie jednolitej dokumentacji uprawniającej do stosowania 0% stawki podatku przy dostawach wewnątrzwspólnotowych.

Zgodnie z projektem, nowe przepisy będą obowiązywały co do zasady od 1 stycznia 2020 r.

Poniżej pragniemy omówić pokrótce najważniejsze zmiany jakie mają zostać wprowadzone w wyniku nowelizacji:

• ujednolicenie zasad dotyczących magazynów typu call off stock

W świetle przepisów polskiej ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT) obowiązujących do końca 2019 roku, skład konsygnacyjny to magazyn w kraju A w którym podatnik z kraju B przechowuje swoje towary na sprzedaż. Wprowadzając towar do magazynu konsygnacyjnego znajdującego się na terytorium Polski, podatnik z kraju B nie jest co do zasady obowiązany zarejestrować się w Polsce jako podatnik VAT ani rozliczać transakcji przemieszczenia towarów. Począwszy od 1 stycznia 2020 roku magazyn konsygnacyjny ma zostać zastąpiony przez magazyn typu „call of stock”. Oznacza to że podatnik z kraju B korzystający z magazynu dalej nie miałby obowiązku rejestracji na VAT w Polsce. Podstawowa różnica będzie polegała jednak na tym, że w modelu „call of stock” towary przeznaczone są dla z góry określonego odbiorcy. W przypadku spełnienia przesłanek przemieszczenia towarów w modelu „call of stock” odbiorca towaru rozpozna wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) z chwilą pobrania towarów z magazynu (tj. w momencie przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel). Inną planowaną różnicą jest również to, że towary przemieszczane do magazynu „call-off stock” będą mogły być przeznaczone także do działalności handlowej. Ponadto skrócony zostanie dopuszczalny okres przetrzymywania towarów w magazynie z 24 miesięcy (obecnie) do 12 miesięcy (projektowane przepisy).
Po jego przekroczeniu, na dostawcy będzie spoczywał obowiązek dokonania rejestracji na VAT w Polsce.

• uznanie posiadania ważnego numeru VAT jako przesłanki materialnej stosowania stawki 0% dla transakcji wewnątrzwspólnotowych

Przepisy ustawy o VAT do końca 2019 roku zawierają wymóg posiadania przez nabywcę ważnego numeru identyfikacyjnego dla transakcji VAT. Jednakże w świetle orzecznictwa TSUE jest to jedynie przesłanka formalna, której brak nie pozwala organom podatkowym kwestionować zasadności stawki 0 % z tytułu z tytułu wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Począwszy od 2020 roku nowelizacja wprowadzi do polskiej ustawy o VAT obowiązek nabywcy w zakresie podania dostawcy ważnego numeru identyfikacyjnego VAT.
W świetle projektowanych zmian, warunkiem koniecznym do zastosowania stawki 0% dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT) będzie nie tylko dokonanie dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, ale również podanie przez nabywcę tego numeru dostawcy.

Ponadto, przepisy ustawy o VAT nakładają aktualnie na dostawcę obowiązek składania informacji podsumowującej VAT-UE. Obecnie jest to również przesłanka formalna do zastosowania stawki 0%. Projekt nowelizacji wprowadzi począwszy od 2020 roku warunek złożenia przez dostawcę prawidłowej informacji podsumowującej, którego niespełnienie będzie skutkować brakiem zastosowania stawki 0 %. Warunek ten może zostać uchylony, jeśli dostawca „należycie wyjaśni” naczelnikowi urzędu skarbowemu, w formie pisemnej, swoje uchybienie. Jak wynika z uzasadnienia do projektu, takim wyjaśnieniem może być przykładowo sytuacja gdy uchybienie „było wynikiem pomyłki lub oczywistego błędu a nie przykładowo udziale w przestępstwie”. Nowelizacja przenosi jednak wyraźnie ciężar należytego wyjaśnienia braku złożenia informacji podsumowującej na podatnika.

• wprowadzenie jednolitej dokumentacji uprawniającej do stosowania 0% stawki podatku przy dostawach wewnątrzwspólnotowych

Począwszy od 1 stycznia 2020 r. wejdzie w życie rozporządzenie wykonawcze (UE) 2018/1912 które wprowadzi zmiany w zakresie możliwości zastosowania zwolnień związanych
z transakcjami wewnątrzwspólnotowymi (w Polsce - stawka 0 %). Zgodnie z rozporządzeniem, dla zastosowania zwolnienia konieczne będzie posiadanie przez dostawcę dwóch niesprzecznych ze sobą dowodów, potwierdzających wysyłkę lub transport towarów.

Takimi dokumentami (dowodami) mogą być:

• podpisany list przewozowy CMR,
• konosament (morski list przewozowy),
• faktura za towarowy przewóz lotniczy lub faktura od przewoźnika towarów,
• polisa ubezpieczeniowa w odniesieniu do wysyłki lub transportu towarów,
• dokumenty bankowe potwierdzające zapłatę za wywóz lub transport towarów,
• dokumenty urzędowe wydane przez organ władzy publicznej, na przykład notariusza, potwierdzające przybycie towarów do państwa członkowskiego przeznaczenia,
• oświadczenie odbioru wystawione przez prowadzącego magazyn w państwie członkowskim przeznaczenia, potwierdzające składowanie towarów w tym państwie członkowskim.

Dla zastosowania stawki 0 % podatnik będzie musiał posiadać odpowiedni zestaw co najmniej dwóch takich dokumentów – w tym obligatoryjnie jeden dokument dostawy odnoszący się do wysyłki lub transportu (na przykład: CMR). Wspomniane dokumenty będą musiały zostać wydane przez dwie różne strony, niezależne od siebie nawzajem, a także niezależne od sprzedawcy i od nabywcy.

Rozporządzenie wykonawcze (UE) jest aktem prawnym, który ma zasięg ogólny, wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich UE. Jednakże należy zwrócić uwagę, że w ślad za przepisami rozporządzenia 2018/1912 nie zostaną znowelizowane przepisy ustawy o VAT. W praktyce oznacza to, dostawcy w przypadku dokonywania WDT będą mieli wybór stosowania przepisy rozporządzenia lub przepisów polskiej ustawy o VAT – w jej dotychczasowym brzmieniu.

Spółki powinny zacząć przygotowywanie do prawidłowego wypełnienia nowych obowiązków, niezależnie od tego czy w transakcjach wewnątrzwspólnotowych występują jako sprzedawca czy jako nabywca.

W tym celu Spółki  powinny zadbać o prawidłowość dokumentowania WDT zgodnie z nowymi przepisami: weryfikowania ważności  nr indentyfikacyjnego VAT nabywcy, którym będzie się posługiwać (wchodząc przykładowo na stronę:  http://ec.europa.eu/taxation_customs/vies/vatResponse.html) oraz obowiązkowo podawać na fakturze sprzedaży nr NIP UE  nabywcy. Dodatkowo, Spółki powinny także rozważyć możliwość pozyskania dokumentów potwierdzających wywóz towarów w ramach WDT w celu spełnienia wymogu posiadania co najmniej 2 z 8 dokumentów wymienionych w rozporządzeniu 2018/1912 pozwalających na zastosowanie stawki 0 % do WDT. Posiadanie wspomnianych dokumentów stwarza bowiem domniemanie dokonania WDT
i przenosi ciężar udowodnienia że dostawa nie miała miejsca na organ podatkowy.

W odniesieniu do pozostałych zmian wynikających z nowelizacji przepisów ustawy o VAT, zachęcamy do zapoznania się z treścią projektu zamieszczonego na stronach RCL: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12322050/katalog/12601964#12601964.